AKRAN ZORBALIĞI

OKULLARDA AKRAN ZORBALIĞI

Akran zorbalığı sorunu, dünya genelinde olduğu gibi bizim ülkemizde de görülmektedir. Yapılan araştırmalara göre hemen hemen her çocuğun zorbalık yaptığı veya zorbalığa maruz kaldığı biliniyor. Pek dikkate alınmayan bir durum olmasına karşılık, bu zorbalık neticesinde çocuklarda psikolojik sıkıntılara sebebiyet vereceği bilinmektedir.

Peki nedir bu akran zorbalığı? Sorusuna bir çeşit saldırganlık biçimi diyebiliriz. Grup halinde veya birebir olarak kendinden daha çekingen ve güçsüz gördüğü çocuk üzerinde bilerek veya bilmeden kurulan baskı, korku olduğu görülmektedir.

Zorbalık çeşitleri vardır bunlara örnek:

1- Fiziksel zorbalık ;ısırma, saç çekme, vurma, itme, yaralama, yumruklama, özel eşyalarına zarar verme vs.

2- Sözel zorbalık ;tehdit etme, korkutma, lakap takma, sataşma, alay etme, hakaret etme ve kötü konuşma vs.

3- Sözel olmayan zorbalık; el hareketleri ve kötü bakışlar, bilerek arkadaş olmama, görmezden gelme, üzücü notlar yazma, diğer arkadaşları ile arasını bozma vs.

4- Siber zorbalık aşağılayıcı mesajlar atmak, izinsiz resim veya videoları paylaşmak, yalan haber yaymak vs.

Yalnızca zorbalığa maruz kalan değil, zorbalık yapanında psikolojik sorunlar yaşayabileceğine dikkat çekmek gerekir.

ZORBALIK YAPAN VE ZORBALIĞA MARUZ KALAN ÇOCUKLARDA GÖZLEMLENEN DAVRANIŞ BİÇİMLERİ

Zorbalık yapan çocuk genel olarak üstünlük kurmaya çalışır ve öğrendiği, tecrübe ettiği şeyi aktarmaya çalışır. Örneğin aile üyelerinden herhangi biri çocuğu görmezden geliyorsa veya çocuğun yaşam alanına sürekli müdahale halindeyse çocuk kendine alan yaratma ihtiyacı güder. Okulda veya akran ilişkilerinde bu durumu görebiliriz. Genellikle 7-11 yaş arası çocuklarda gözlemlenir. Bu çocuk duygularını kontrol etmeyi destek alarak öğrenebilir. Şayet destek almadığında dışlanan, yalnız kalan çocuk rolüne geçecektir.

Zorbalığa maruz kalan çocuk ise duygularını ifade etme konusunda başarılı değildir ve yaşam alanı içerisinde özgüven eksikliği, iletişim problemi yaşıyordur. Bu yüzden kendini ifade edemediği için ulaşılabilen ve zorba için mağdur olma hedefindedir. Zorbalığa maruz kalma durumunda ise okula gitmek istemeyebilir. Çocuk bu esnada derin uyku esnasında altına kaçırmaya, mide bulantısı yaşamaya yani somatik belirtiler göstermeye başlayabilir. Bu esnada tırnak yiyebilir, hırçın ve agresif davranışlar sergileyebilir. Çocuk normalden farklı davranışlar göstermeye başladıysa çocuk için destek almak gerekir.

Bazen şöyle durumlar da görülebilir;

Çocukların arasında geçen gerek fiziksel, gerek psikolojik zorbalığa bir de mağdur veya zorba çocuğun ebeveyni katılabilir. Bu süreçte de mağdur veya zorba olan çocuğun ebeveynleri kendi çocuklarını korumak adına ön göremedikleri başka şeylere de alan yaratabilirler. Bu durumda da ebeveynlerin olaya dahil olması durumu daha da zorlaştıracaktır. Çocuğunu en iyi aile tanır (İster zorba olsun isterse mağdur). Çocuk başka ortamlarda kendini ifade etme konusunda kanıtlama ihtiyacı güdebilir. Eğer çocuk akranlarına zorbalık yapıyorsa ve bu süreç bir çocuğa zarar veriyorsa, ailenin en kısa sürede çocuğun yanında olup danışmanlık alması konusundaki süreci başlatmalıdır.

Zorbalığa uğrayan çocuk, kendisine uygulanan zorbalığı doğrudan öğretmenine ve sonrasında ailesine bildirmelidir. Zorbalık sergileyen çocuğun içerisindeki öfkenin sebebini anlamlandırmak ve çocuğa yardımcı olmak için oyun terapisi alması konusunda araştırmalar yapılmalıdır. Ebeveynlere bu durumlarla ilgili aktarım sağlandığında, çocukları için oyun terapisi almaya yönlendirmelidirler.

Betül Altınok & Fatma Zehra Karataş