AKRAN ZORBALIĞI

Akran zorbalığı, yakın yaşlardaki çocukların, tek veya gruplaşarak bir diğer çocuğa sürekli fiziksel, sözel, sosyal ve siber şekilde zarar verme durumudur. Bu durum çoğu zaman şaka yapmakla başlayıp fakat zamanla giderek yoğunlaşarak ciddiyetle sonuçlanır.

Çocuklar ve gençler arasında giderek yaygınlaşan akran zorbalığı, okullarda ele alınması gereken en önemli sorun olarak karşımıza çıkıyor.

Ülkemizde yapılan çalışmalardan akran zorbalığında kurban olma oranının %10 ile %25 arasında değişiklik gösterdiği; zorba olma oranın %5 ile %10 arasında ve zorba/kurban olma oranının da %6 ile %20 aralığında değişiklik gösterdiği bulunmuştur.

Zorbalık genel olarak 4 başlık altında toplanır. Bunlar;

1.Fiziksel zorbalık (şiddet, saç çekmek, vurmak vb.)

2.Sözel zorbalık (isim takmak, alay etmek, söylenti çıkarmak gibi)

3.Sosyal, duygusal zorbalık (dışlama, görmezden gelme, korkutmak gibi)

4.Siber zorbalık (internet/mesaj yolu ile tehdit etmek gibi) Birçok çocuk zorbalığa uğradığını anlamaz, bilse bile bunu ‘’Ben zorbalığa uğruyorum’’ şeklinde ifade edemez. Ama onlarla vakit geçirirken açık uçlu sorular sorarak öğrenmeye çalışabiliriz, bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

● Okula gitmek istemiyorsa, normal bir isteksizlikten daha fazla ısrarcı olması ve normalde olmayan hastalıkları bahane etmesi bu sürece örnek verilebilir.

● Okula sizin bırakmanızı ısrar ediyorsa, muhtemelen sizin gücünüzü göstermek, kullanmak ve yanınızda desteğini hissetmek isteyebilir.

● Çocuğunuzun eşyalarının kaybolduğunu ya da zarar görmüş şekilde buluyorsanız,

● Okuldaki arkadaşlarından hiç bahsetmeyip, okul dışı zamanlarda da onlarla görüşmekten kaçınıyorsa,

● Tam olarak açıklayamadığı yara veya izleri varsa,

●Alışkanlıklarında değişiklikler fark ettiyseniz, yani yemek yeme, uyku düzeni, oyun şekli hızlı şekilde değiştiyse,

● Duygu dalgalanmalarının normalden fazla olması, yani öfke patlamaları, ağlama krizleri gibi.

Tabi öncelikle bu belirtiler sadece zorbalığa ait ipuçları değil, çocuğunuzun duygusal bazı sıkıntıları olduğuna da dair uyarılardır. Ancak akran zorbalığını da mutlaka değerlendirilmesi gereken bir süreçtir.

Peki çocuğumuz zorbalığa uğruyorsa ne yapmalıyız?

● Onu anlamaya çalışalım.

Bu yaşadığı durumu açık uçlu sorular sorarak ne hissettiğini anlamaya gayret edelim. Ve empati kurmaya çalıştığımızı gösterelim ona.

● Çocuğumuzu suçlamayalım. Zorbalığa uğruyor olması onun hatalı bir davranışından dolayı değil, onun dışında herhangi birinin de bu tür davranışlara maruz kalabileceğini anlatalım. Çünkü onu suçlamamız, çocuğumuzun zorbalık yapan akranına karşı daha da güçsüz hissetmesine neden olabilir.

● Yaşanılan durumu basite almayalım.

‘’Hassas davranıyorsun, arkadaşlar arasında olur böyle şeyler.” gibi ifadeler kullanmayalım.

● Ve son olarak ebeveynleri olarak hemen harekete geçmemeliyiz. Evet bizi kaygılandırıyor bu durum. Ama

çocuğumuzun da bir birey olduğunu bilip ona nasıl yardımcı olabileceğimizi sorarak birlikte çözüm aramalıyız. Ona rehber olmalıyız.

Zorbaca Davranışlara karşı baş etmesinde bazı tavsiyelerde bulunabiliriz.

• Zorbalık yapan kimseye yüksek sesle 'Hayır' diyebilmesi gerektiğini öğretmeliyiz. Ama şunu da bilmeliyiz ki "Evde hayır deme yeteneği gelişmemiş olan bir çocuğun okulda da hayır demesi kolay olmayacaktır."

• Güvendiği bir yetişkine konuyu açmasını ve ortamdan hemen uzaklaşmasını söyleyebiliriz.

Bir de madalyonun diğer tarafına bakalım.

Ya çocuğumuz zorbaca davranışlar sergiliyorsa, biz bunu nasıl fark edeceğiz?

Bunu anlamak için;

● Çocuğumuzun agresif bir tutumu var mı?

● Çocuğumuzun diğer çocuklara sert davranıyor, onlarla dalga geçiyor mu?

● Gününü anlatırken arkadaşları hakkında lakaplar, aşağılayıcı ifadeler kullanıyor mu?

Eğer tüm sorulara cevabımız evetse çocuğumuz okul ortamında zorbaca davranışlar sergiliyor olma ihtimali çok yüksektir. Şunu da unutmayalım ki bir çocuğun zorbalık yapması veya kurban rolünde olması genellikle ailede gördüğü bazı döngülerin tekrarı şeklindedir. Akran zorbalığına maruz kalan mağdurların ve bu zorbaca davranış sergileyen bireylerin destek almaları bu süreç adına oldukça faydalı olacaktır.

GÜLCE ESRA SARKI