MODERNİZM VE POSTMODERNİZM

Modern olmak, modernleşmek denildiğinde akıllara ilk gelen “yenilik” olacaktır. Eskiye bağlı kalmama ve bir değişim söz konusudur. Modern kavramı; 16. yy Avrupası’nda ortaya çıkmaya başlamıştır. Dogmatik kavramı reddetme ve bunun yerine aklı temel almanın sonucunda geleneksel düşünce terk edilmiştir. Modernizm, modernleşmeyi içinde barındıran bir süreçtir. Bu süreç ekonomik, estetik, teknolojik, sosyolojik unsurları da içinde barındırır. Söz konusu olan sosyal, kültürel, ekonomik, endüstriyel değişimler sonucu modernite toplumlara göre farklı algılanabilir. Gelenek ile karşıtlık içeren modernizm, ekonomik olarak Sanayi Devrimi’ne, düşünsel olarak Aydınlanma Çağı’na, ve politik olarak Fransız Devrimi’ne bağlıdır. Sosyolojide modernizmin temel sebepleri farklı

bakış açılarıyla ele alınır. Marx kapitalizmi ele alırken, Durkheim sanayileşme sürecinin önemini ele alır, Weber teknoloji ve rasyonelleşmenin en önemli unsurlar olduğunu düşünür ve Anthony Giddens ise modernitenin tüm bu nitelikleri içeren çok yönlü bir gerçeklik olduğunu düşünür.

Postmodernizm, modernizm sonrası anlamına gelir. Modernizmin ilkelerini reddeden bir kavramdır. Çıkış noktası ise elbette modernizme eleştiridir ve Batı’da ortaya çıkmıştır. Gelişmiş Batı ülkelerinde, modernizmin fazla akılcı oluşundan ve işlevselliğinden rahatsız olan insanlar, modernizmin sorgulanması üzerinde durmuşlar ve farklılaşma arayışına girmişlerdir. Bu da postmodernizmin zeminini oluşturmuştur. Postmodernizm için, eleştiri ve sorgulama kavramlarını temel almak doğru olacaktır.

Günümüzde modernizm ve postmodernizm kavramlarının yansımalarını görüyoruz. Bir taraftan geleneksellikten uzaklaşma, bireysel ve akılcı tercihlere yönelirken diğer taraftan, bu fazla akılcı düzenden bunalmışlık söz konusu olmakta. Bu iki farklı düşünce ekolünün birbirinin tamamen zıttı olduğuna kısaca değindik. Her dönemin kendi içinde süreçleri ve zorlukları olmakla birlikte günümüzde de insanlar zaman zaman bu kutuplaşmaya tabi olmaktadır. Farklı bakış açıları her toplumda var olacaktır ve düşünceler üzerinde eleştirinin söz konusu olması da olağandır.

Ümran ATALAY