OKUL ÖNCESİ EĞİTİME DAİR MERAK EDİLENLER (RÖPÖRTAJ)

Bugün anaokuluna dair merak edilenleri okul öncesi öğretmeni H. K. ile konuşacağız. 28 yaşındaki Karataş hem lise eğitimini hem de üniversite öğrenimini çocuk gelişimi üzerine yaptıktan sonra, çeşitli anaokullarında çalışmış ve 10 yıllık deneyimiyle öğretmenlik görevine devam etmektedir.

KREŞE ERKEN YAŞTA BAŞLAYAN ÇOCUKLARIN AVANTAJLARI NELERDİR?

3 yaş çocuklarda günlük 3-4 saatlik bir eğitim alanına girmesi çocuğun sosyal gelişiminden, motor gelişimine ve sosyal ortama anneden (travma yaşatmadan doğru yöntemlerle) ayrılarak girebilme gibi avantajları vardır. Yanı sıra çocuğun aile ortamından çıkıp artık başka bir ortama girebileceğini ve ileriki hayatında evin dışında anne olmadan başka ortama girdiğinde zorluk çekmemesine yardımcı olur.

3 yaşından küçük ise özellikle atölyeleri şiddetle tavsiye ederim. Bu atölyeler oyun (gerçek yaşamın yansımasıdır), müzik (ritim duyusunu geliştirir), masal (hayal gücünü geliştirir).

ANAOKULUNUN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?

3 yaşından küçüklerin anaokulu ortamı çocuk özelinde “annem beni terk etti, yalnız kaldım” düşüncelerine sebebiyet verebilir. Kreş ve gündüz bakım evlerinde ya da anaokullarında 0 yaştan 6 yaşa kadar çocuklar olabiliyor. Bu sebepten sınıfların düzenli olması çok önemlidir. Eğer sınıflar diğer yaş gurupları ile karışık ise 3 yaş ve altı için çok zararlı bir ortam olduğu görülmektedir çünkü çocuk ailesinden ayrılmış, gelmiş bu durumda duygusal bir çöküntü içerisinde öğretmenine sığınmak istiyor. Güvendiği bir alan oluşturmak istiyor fakat ortamda eğitim çocuğu da olduğu için öğretmenin eğitim çocuğuna yönelmesi ile 3 yaş altı çocuk ilginin kendisinden kaydığını düşündüğü anda huzursuzluklar meydana gelebilir. Kısacası bulunduğu ortam karışık yaş gurupları var ve çocuğa uygun değilse o çocuk için dezavantajlı bir ortamdır. Çocuğun bütün gün ağlama durumları olabilir, özellikle yanında birisinin olması gerekir. Çocuk beslenme alanına geçtiğinde orada destek alması gerekirken, karma olduğu için yoğunluk yaşabilir. Dolayısıyla 3 yaş altı çocuk desteksiz kalması ile aç kalabilir, beslenirken dilini ısırabilir, dili kanadığı için banyoya giderken düşebilir. O nedenle erken yaş için kreş tavsiye etmem.

ÇOCUĞUN İHMALE VEYA İSTİSMARA UĞRADIĞI OLDU MU?

İki olay var. İlki ben stajyerken (aynı sınıf içerisinde üç yaş ve altı yaş gurubu karışık çocuklar vardı) Tuvalette büyük olan çocuk, küçük olan çocuğa özel bölgesini açıp dokunmasını istemiş. Çocukta okul dönüşü bunu ailesine anlatmış. Baba okula gelip özel bölgelerin ismini rahat rahat söyleyerek sınıf öğretmeni ile bu durumu konuşması beni çok rahatsız etmişti zira bu durumun okulla hiçbir alakası yoktu. Bu veliyle alakalı bir durumdu çünkü çocuk gördüğünü, bildiğini uyguluyor. İkincisi yine aynı sınıfta aynı sene bir başka çocuk gördüğü her ne varsa gidip bir başka çocuğa anlatmıştı. O da gidip annesine anlattığı için yine gelip bize bildirilmişti. Diğer çocuğun velisi ile konuştuğumuzda ise çocuğun kendi odası yok, anne baba ile aynı odada uyuduğu için görmemesi gereken şeyleri görmüş olabilir demişti. İhmal olarak ise çocuğun annesinin şiddet yaşarken çocuğun buna şahit olmasıydı ki okuldayken kendi kendine sayıklardı (yapma! Yapma! Dövme beni diye sayıklıyordu) bu bir ihmaldir. Aile içerisinde çocuğun bakımının yapılmaması, okula getirildiğinde beslenmesinin olmaması

Bir de anaokulu ihmalinden bahsedeyim; yıl sonu gösterisinde gösteri bittikten sonra gösteri alanından çocukları toplarken bir çocuğun olmadığını fark ettik. Panikten öldük elimiz ayağımız titredi. O zamanlar yardımcı ablaydım tekrardan gösteri alanına gittik, mahallede aradık sonra anne aradı biz gösteri alanından çocuğu aldık götürdük dedi. Böyle bir okulu ihmal etme durumu var.

Başka bir okulda ise (okul çok katlı) ihmale uğrayan çocuk oyun alanında diğer tüm çocuklar aşağıya inmişti. ihmal zede çocuk yukarıya çıkmış, tek başına oyun oynarken parmağını kapının arasına sıkıştırıp parmağını koparmıştı. Şükür parmağı yerine dikildi.

KREŞTE ÇOCUĞA GELİŞİMSEL OLARAK HANGİ AKTİVİTELERE YER VERİYORSUNUZ?

Bir anaokulu öğretmeni temelde şunu öğrenir; tam 6 tane gelişim alanları vardır ve bunlara yönelik etkinlikler hazırlar. Dil gelişimi, sosyal gelişim, motor gelişimi, öz bakımı, bilişsel gelişim, duyusal gelişim olmak üzere aktiviteler hazırlanır alt başlık olarak; müzik, fen, matematik içeren etkinlikler yapılır. Örneğin çocuğun dil gelişimine katkı sağlamak istediğimizde arabalar konsepti ile bir kelime belirleriz ve o kelim ile o gün şarkı söyleriz. O gün bir araba boyarız, arabalarla ilgili bir oyun oynarız ve çocuğa araba kelimesini kazandırırız. Ya da bir meslek dalını tanıtırken doktor mesleğini öğretmek istiyoruz diyelim doktorlarla ilgili şarkı söyleriz, oyun etkinliği olur, boyama etkinliği ve alan gezisi olur.

HER ÇOCUK YEMEK VAKTİNDE AYNIMI BESLENİYOR?

Her kurumda farklı. Bazıları beslenme çantası yaptırır, bazıları üç öğün yemek verir. Genel olarak hepsi aynı yemek ile beslenir.

VELİLER EKSTRA BAŞKA ŞEYLER GÖNDERİYOR MU?

Evet gönderebilirler. Ekstra başka şeyler gönderirlerse meyve veya abur cuburlar çocuklara ortak bir şekilde dağıtılır. Çocuğun kendisi için ekstra bir şey gönderilmişse çocuğu ayrı bir alana yedirilir. Özellikle kahvaltı yapmamış çocuklar için anneleri tost vs. koyarlar bireysel olarak yemesine izin verilir.

ÇOCUK ANNE-BABASINDAN AYRILDIKTAN SONRA AĞLIYORSA YA DA AYRILMAK İSTEMİYORSA NASIL MÜDAHALE EDİYORSUN?

Çocuğa genelde kendi açımdan onu güvende hissettirmeye çalışıyorum çünkü çocuk güvende hissettiği ebeveynlerinden ayrılıp yapayalnız hissettiği bir ortama giriyor. Onunla bağ kurmaya çalışıyorum. Ona “yalınız hissettiğini biliyorum ama artık sen büyüdün, seninle burada oyunlar oynayacağız, bak arkadaşların var. Hadi birlikte onlarla oynayalım” derken bir anda çocuk ortama adapte oluyor. Özellikle hangi öğretmeni ile bağ kurarsa giriş- çıkışlarda sadece o öğretmeni isteyecektir. O yüzden her sınıfın öğretmeni kendi öğrencisiyle ilgilenmelidir onu güvende hissettirmelidir.

ÇALIŞAN ANNELER-BABALAR ÇOCUKLARINI EN ERKEN KAÇ YAŞTA VEREBİLİRLER?

Elbette ki bunun psikolojik yönden cevabını en iyi psikologlar verir ama ben bir öğretmen olarak şunu söyleyebilirim: Çalışan anne-babanın mecburiyeti olduğu için 0 yaşındayken bile verebilirler. O yüzden “şu yaşta verilir” diye bir şey söyleyemem ama benim tavsiyemi sorarsanız 3 yaşından önce verilmemeli, 3 yaşından önce verildiyse de çocuk bütün gün elinde yastıkla cama- kapıya bakar annesinin gelmesini bekler ve tüm gün ağlar. İlla da verilmesi gerekiyorsa 2,5 yaşından itibaren verilmelidir. Çocuk tuvalet eğitimini almışsa, yemeğini kendisi yiyebiliyor kendini idame edebiliyorsa verilebilir.

ÇALIŞAN ANNE-BABALARIN ÇOCUKLARI SOSYAL AKTİVİTELERDE NASILLAR?

Çalışmayan anne- babadan farkı olmaz ancak anne-baba çalıştıkları için çocuğa ilgi alakayı vermemiş ihmal edilmiş bir çocuksa tabi ki ağlama nöbetler, oyunlara katılmama gibi huzursuzluklar olacaktır. İhmal edilmemişse çalışmayan anne çocuklarından farkı olmayacaktır. Bu çalışan anne ile ilgili değildir tamamen anne-babanın tutumu ile ilgilidir. Zira çalışmayan annenin de çocukları eğer ihmal edildiyse sosyal aktivitelere katılmayabilir.

KREŞTE ÇOCUKLARA ÖZEL ABLA GEREKİYOR MU?

Bakım veren özel abla kesinlikle olmalıdır çünkü öğretmen sınıflarda aktivite peşindeyken çocukların başında birinin olması gerekir.

KREŞTE BAKIM VEREN OLUYOR MU?

Devlet okullarında vardır ama özel okullarda maddi yeterlilik olmadığı için çoğu okulda yoktur hatta okullarda 2 sınıf 3 sınıf birleştirilir ve bir öğretmene verilir bu yüzden çocukların bakım ihtiyacı ihmal edilebilir. Ama bazı okullarda o prestij vardır ve yardımcı ablaları da alırlar. Kesinlikle olması gerekir.

HANGİ ÇOCUKLARA “ABLA” GEREKİR?

Eğer özel gereksinim li bir çocuk varsa kesinlikle o çocukla ilgilenecek bir abla gereklidir. Çünkü kaynaştırma öğrencileri de alınıyor. Öğretmen hem idare ile ilgilenirken hem veli ile ilgilenirken özel gereksinimli çocuk yalınız kalabiliyor ihtiyaçlarının karşılanması ihmal edilmemesi için abla olması gerekir.

“ABLA” KİMLERE DENİLİYOR?

Daha çok stajyerler olmakla birlikte yardımcı abla olarak elaman alımı yapılır.

Editör: Burak ALTINOK

Yazar: Fatma Zehra KARATAŞ