OKULA AÇ GİDEN ÇOCUKLAR

Eğitim her çocuğun hakkıdır. Eğitim ve öğretim gören çocukların yaşam alanlarının düzenlenmesi, sorumlulukları, özverileri yalnızca çocuğa ait değildir. Ülkemizde mecburi olarak eğitim ve öğretim lise eğitimine kadardır. Eğitim hakkı her bireyin hakkı iken, alınacak eğitimin niteliği de her öğrencinin hakkıdır. Eğitim ve öğretim hakları, niteliği, öğrencilerin bu eğitime erişebilmesi, eğitim içeriğinin düzenlenmesi Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Çocukların yaş gruplarına göre eğitim alması ve bilginin aktarılması öğretmenin sorumluluğuna aittir. Maslow ihtiyaçlar teorisi, insanların belirli kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamalarıyla, kendi içlerinde bir hiyerarşi oluşturan daha 'üst ihtiyaçları tatmin etme arayışına girdiklerini ve bireyin kişilik gelişiminin, o an için baskın olan ihtiyaç kategorisinin niteliği tarafından belirlendiğini söz konusu etmektedir. Maslow'un kişilik kategorileri kendi aralarında bir dizilim oluştururlar ve her ihtiyaç kategorisine bir kişilik gelişme düzeyi karşılık gelir. Birey, bir kategorideki ihtiyaçları tam olarak gideremeden bir üst düzeydeki ihtiyaç kategorisine, dolayısıyla kişilik gelişme düzeyine geçemez.

Maslow, gereksinimleri şu şekilde kategorize etmektedir.

1. Fizyolojik gereksinimler (nefes alma, besin, yemek, su, cinsellik, uyku, sağlıklı metabolizma, boşaltım)

2. Güvenlik gereksinimi (beden, iş, kaynak, ahlak, aile, sağlık ve mülkiyet güvenliği)

3. Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi (arkadaşlık, aile, cinsel mahremiyet)

4. Saygınlık gereksinimi (özsaygı, özgüven, başarı, başkalarına saygı duymak, başkaları tarafından saygı duyulmak)

5. Kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdemli, yaratıcı, içten, problem çözücü, önyargısız ve hakikatleri kabul eder olmak)

Çocuğun en temel ihtiyacı olan beslenme ihtiyacının karşılanması da ailenin sorumluluğundadır. Çocukların en önemli ihtiyacından biri olan beslenme ihtiyacı doğru ve sağlıklı karşılanmadığında dikkat seviyelerinde düşüş, açlık duygusuna bağlı agresyon, hırçınlık ve bedensel belirtiler görülebilir. Çocuklar yeterli besin alamadıklarında bedensel gelişimlerinde de gerilemeler görülebilir. İlkokul öğretmenleri ile “okula aç giden çocuklar” hakkında yaptığımız soru-cevabı sizlere sunmak istiyoruz.

İ.S Öğretmen:

Düzen çocukların hayatlarını kolaylaştırır. Düzenli uyku, düzenli beslenme gibi durumlar çocukları pozitif etkiliyor. Bunun fiziksel bir parçası da fiziksel ihtiyaçlarının kazanılması yani kahvaltı, sabah okula gelmeden önce fazlası çocuğu rahatsız ettiği gibi yetersiz, olması durumunda da dikkatini ve derse odaklanmasını eksilttiği gibi kendini, daha az değerli hissetmesinin bir parçasıdır. Aynı zaman da çocuğun günlük ritmine uygun uyku ihtiyacını giderilmesi, çocukların mental olarak da gelişimini sağlar.”

Ailenin sosyal ekonomik durumu:

Sosyo-ekonomik geliri yüksek aileler eğitim evresi dışındaki öğrenme sürecini psikolojik ve sosyal olarak da hazırlanmanın yolu olarak görürler. Düşük sosyo-ekonomik aileler, yasal zorunluluktan dolayı eğitim-öğretim hayatına çocukları devam ettirebiliyorlar.

Düşük sosyo-ekonomik gelire sahip aileler çocuğunun beslenme ihtiyacını karşılamakta zorluk çekiyor olabilirler bu konuda kamudan destek alabilirler. Bu ailelerin yaşam alanlarında maddi zorluklar, ihtiyaçlarının karşılanmaması vb. durumlar söz konusu olduğu için ebeveynler de bu konuda zorluklar yaşıyorlar.

Düşük sosyo-ekonomik gelire sahip anne:

Benim iki çocuğum var, aralarında çok yaş farkı olmadığı için çocuklarıma bakımı ben veriyorum. Eşim asgari ücret ile çalışıyor. Hem evimizi hem faturalarımızı karşılıyor. Eşimin sigortası olduğu için devletin yaptığı yardımlardan yararlanamıyorum. Oysa o kadar ihtiyacımız var ki… Eşimin maaşının yarısı kredi borcuna gidiyor. Küçük çocuğum kızımın eşyalarını giyiyor ve ben günde iki öğün besleyebiliyorum çocuklarımı. Bırakın temel gıdaları alabilmeyi bazen yiyebilecek bir besin bulmakta bile zorlanıyoruz...

Okulda yapılan beslenme saatlerinde bazı çocukların beslenmeleri hiç yok bazılarının ise yalnızca dışarıdan alınabilecek kek ve meyvesuyu. Bu durumu deneyimleyen şu an kendini geliştirmiş bir kişiden bahsedeceğiz;

NURSEL ERGİN;

Ben sevgi evlerinde büyüyen çocuklardan biriyim, tüm arkadaşlarım beslenme saatlerinde annelerinin yaptığı poğaça, börek, kek getirirken ben beslenme saatlerinden nefret ederdim. Çünkü beslenmemde dışarıdan alınan paket kek ve yine dışarıdan alınan pipetli meyve sularından olurdu. Hala o meyve sularını içemiyorum.

Bazı ebeveynler ise bilerek veya o sorumluluk bilincinde olmadıkları için okul öncesinde çocuğuna kahvaltı hazırlamaz veya okul ara öğününü atlayabilir. Bu ebeveynler çocuklarını ihmal eden ebeveynlerdir.

Çocuk için bu durum düşük benlik algısını oluşturur. Çocukta kötü bir benlik algısı oluşur. Çevresine karşı bu duyguları bastırma veya gizleme çabasındadır.

Okula aç giden çocukların fizyolojik durumu:

Okulda aç giden çocuk, derse uyum sağlayamama, stres, asabiyet, durgunluk, halsizlik, dalgınlık gibi çeşitli faktörlerin bazıları görülebilir. Psikolojik olarak bunun yansıması ise motivasyon düşüklüğü olarak görülür.

“NRC gazetesin de ortaya çıkan bir haberde, Rotterdam kentinde ki De Catamaran İlkokulunda okuyan öğrencinin, haftayı geçimsizlik ile sürdürdüğübelirtildi. Okula boş bir beslenme çantası ile giden çocuğun, yetersiz beslenmeden dolayı bayıldığı ifade edildi.”

(19.11.2022)

Okul öncesi beslenme:

Okul ve ders öncesi aile çocuğun yeterli besin ihtiyaçlarını karşılaması çocuğun durumuna göre olmalıdır. İştahı kapalı çocuklarda baskı yapılmadan, iştahı yerinde çocuklarda ise yemek yeme problemi bulunmadığı sürece sağlıklı besinler sunabilirsiniz. Bu koşullara göre çocuklara okul öncesi yemek yemeyi sunmadaki yardımcı nitelikler.

- Okul ve ders saatlerine uygun yemek programı,

- Okul öncesi derslerinde öğünlerin atlanmaması,

- Yemek listesi yaparak çocuğun fikirlerin alınması,

- Zaman zaman yemek seçmesine izin verin,

- Beğendiği sağlıklı besinleri ret edilmemesi,

- (Okul sürecinde) kahvaltı ve öğlen yemeği arasındaki süreci ara öğün olarak değerlendirin.

Market ve kantin alışverişlerinden, uzak tutmak için besinlerini atlamadan sağlıklı bir program ile hazırlayabilirsiniz. Çocukların, harçlıklarını kontrol edebilirsiniz. Çocuklarınızın yeterli besin aldığından emin olup özverili bir şekilde çalışmalarını sürdürmelerini gözlemleyebilirsiniz.

Maddi durumları yetersiz olan ebeveynler için ise;

Mahalle muhtarlarınızdan,

Sosyal yardımlaşma derneklerinden,

Belediyelerden yardım alabilirsiniz.

BETÜL ALTINOK & ZELAL GERŞ