ÇOCUKLARDA OLUMSUZ DAVRANIŞLAR NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Olumsuz Anne-Baba Tutumları:

Anne-baba tarafından duyulmadığını, anlaşılmadığını, güncel duygularının bastırıldığını hisseden çocuk kontrol edemediği öfke duygularıyla yaşar ve ağlayarak kendini duyurmaya çalışır. Çocuk bu noktada daha farklı davranış bozuklukları gösterebilir.

Bu davranışlar; “sosyal içe dönüklük, problemlerini aile dışında ki kişilerle çözmeye çalışan, ebeveynlerine karşı davranışlar da savunmaya geçen çocuk olarak gözlemlenebilir. Anne-baba iletişimine yakın olmayan, birçok duygu ile başeden çocuk bazen sevdiği şeylerle oynamayarak, bazen tuvaletini tutarak kendini duyurmaya çalışır. Başkalarının malını izinsiz alma eylemi (hırsızlık) tırnak yiyen, saç, kaş, kirpik koparabilen, sosyal içe dönük, okul derslerine dikkatini veremeyen, kendi ve başkalarının canını yakabilen, kendi kızgınlık ve kırgınlık duyguları ile başkalarının duygularını görmezden gelen” çocuk olarak belirtilir.

“Çocuğun yetişkin gibi davranmasını beklemek ortaya hayal kırıklığı ve beklentiyi çıkarır.” Çocuklardaki davranış bozukluklarının nedeni, olarak ebeveynlerin çocuklara göstermiş olduğu davranış biçimi olarak gözlemleyebiliriz...

Hitap Şekli:

Anne ve babalar çocuklarına alışılmamış, gülünç kelimeler ile çocukları tarif edebiliyorlar örneğin; kıskanç, hırçın, inatçı, haylaz, serseri, hınzır, yaramaz, huysuz, zeki, meraklı, vb. Aslında vereceğiniz hitap ile çocuklarınızın şekillenmesi arasında bir bağlantı kurabilmek daha kolay olacaktır.

Aynı şekilde değinilmesi gereken önemli hususlardan biri; Anne-baba evladına seslenirken, “aşkım, sevgilim, erkeğim” demesi oldukça sakınılmalıdır! Anne ve babalar evlatlarının sevgilisi değillerdir. Bu şekilde yaklaşım çocuğun kimlik bütünlüğüne de, hasar verebilir. Evladı sevginin bir parçasıdır. Çocuklara hitap şekliniz çok önemli, olumsuz davranışların en önemlisi de sizin çocuğunuza nasıl hitap ettiğinizdir...

“Bir adama kırk gün deli dersen, deli akıllı dersen akıllı dersen akıllı olur.”

ATASÖZÜ

“Afrika’da Gana isimli ülkede, Ashanti adıyla anılan bir aşiret var. Bu aşiretin adetlerinden birisi; Çarşamba günü doğan çocuklara Quwaku ismi veriliyor. Bunun kelime anlamı nedir? ‘saldırgan’ anlamına geliyor. Çocuklara sürekli bu isimle hitap ediliyor. Quwaku gel! Quwaku git! Yani saldırgan gel, saldırgan git, saldırgan şunu yap. Devamlı olarak bu çocuklara saldırgan olarak hitap ediliyor.

Araştırmaların sonucun da şöyle bir çarpıcı sonuç ortaya çıkıyot. Gana’da işlenen suçların %50’den fazlasını Çarşamba günü doğan, Quwaku isimli çocuklar ( her gün saldırgan gel, saldırgan git) diye hitap edilen, çocuklar tarafından işleniyor.”

(Uzm. psk. dan. Fatih KALKINÇ)

Araştırma verilerin de görüldüğü gibi çocuğa hitap şekli gelişimini etkilemektedir. Sağlık bütünlüğüne zarar verilmeyecek, yaklaşımlarda bulunabiliriz. “çocuğum, evladım, kızım, oğlum,” yaklaşımlarındaki mesajları direkt şekilde algılarlar. Benlik algısını, sınırları içerisinde kavrayabilen çocuklara hitap şekillinin, önemi ve “çocuk-ebeveyn” ilişkisi sınırlarında olduğunu iletmiş oluruz. Bu yaklaşım sürerek gitmeli!

Baskıcı ve Otoriter Anne-Baba Tutumları?

Anne ve baba çocuk ilişkilerinde temel olarak, anne ve babanın tutumlarına bağlıdır. Anne-babanın çocuğuna sürekli eleştiri yapması, gergin ve baskıcı bir aile koşullarda yetişmesi çocuğun çekingen olmasının sebeplerinden bir tanesidir. Bu nedenle çocuk attığı her adımda yanlış yapma korkusu taşır. Özgüven duygusunu yitirmesi bu nedenler arasında yer alır. Suçlayan, cezalandıran, sürekli başka çocuklarla kıyaslayan ve fikir özgürlüğünden mahrum bırakılan çocuklar, ebeveynleri tarafından izole olarak yetişir.

Burada anne ve babanın tutarlılığı, sorumluluğu öne çıkmaktadır. Anne ve baba hamilelik sürecinde psikoeğitimler alarak ve ebeveyn hoşgörüsü ile ilgili ortak bir yaklaşım belirlemelidir. Ebeveynlerin; çocuklara yaklaşım şeklinin, önemli olduğunu unutmaması gerektiğini bilmelidir! Çocuklara çelişkili tepkiler verirsek çocuğumuzun, tutarlı bir kişilik geliştirmesine engel oluruz…

ZELAL GERŞ